Les 1: ik word of ik wordt
Don Quichot trekt ten strijde!
Is het ‘ik word’ of ‘ik wordt’? Deze is heel erg gemakkelijk. ‘Ik’ krijgt nooit een t. Behalve in de vorige zin. Want daarin verwijst ‘ik’ niet naar mij, maar is het een dingetje en dan is het derde persoon enkelvoud en die krijgt wel een t. Dat komt in les 3 en nu maak ik het veel te ingewikkeld.
Om kort te gaan: het is ‘ik word’. Het is namelijk ook ‘ik loop’ of ‘ik zeg’ of ‘ik doe’. Het is wel ‘ik lust’, maar daar zit de t al in het werkwoord. Bij ik komt er geen t bij. Ook niet in de verleden tijd. Maar dan krijgt niks een t. Komt ook nog. Andere les.
Om het in vaktaal te zeggen; eerste persoon enkelvoud krijgt als persoonsvorm de stam van het werkwoord. Globaal dan. We gaan even niet in op alle technische details. We houden het simpel: bij ik geen t.
Toch blijf ik erbij: het was ‘in real life’ veel gezelliger geweest ;-). Maar ook duurder, dat geef ik toe.
Dag allemaal, tot de volgende keer.
‘Dit is toch helemaal niet nodig?’
11 november 2010 – Ik krijg allerlei reacties, waaronder de vraag of dit nou echt nodig is. ‘Het komt toch niet voor dat mensen ‘ik wordt’ schrijven?’ Nou, lieve mensen… dat komt wel voor. En echt niet alleen maar bij domme mensen. Een greep uit twitter van het laatste uur:
Leuk idee trouwens! Ik denk dat als je een dagtraining zou verzinnen, er zeker wel mensen op afkomen. Ik bijvoorbeeld! hihi
En ik maar denken dat mensen juist dáár niet zitten te wachten! Waarom een dagtraining wel en een workshop niet?
[…] Dit blogartikel was vermeld op Twitter door B van den Bedem, Jolanda Flapper en Natascha van 'tHooft, Scherpschrijver. Scherpschrijver heeft gezegd: Les 1 staat online! Is het 'ik word of ik wordt'? Ja, dat gaat vaak fout. Daarom: http://wandadijkstra.nl/les-1-ik-word-of-ik-wordt/ […]
deze snap ik nog, tenminste, het stuk van ik krijgt nooit een t. ik ben heel benieuwd naar les 2…. En Wanda, bij deze, mocht ik door deze lessen echt na een jaar of 28 eindelijk de ds en ts gaan snappen…., krijg je van mij een kado!
Wat en goed initiatief is dit! Compliment.
Groet,
Jan
Barbara, ik heb wel een suggestie 😉
Wat fijn dat dit gebeurt! Een duidelijk inzicht voor mij, en heel veel anderen! De video met humor en zonder vaktaal maakt het super begrijpelijk en helemaal leuk
Dankjewel Wanda!
Nou, misschien omdat alleen d’s en t’s nog niet helemaal tot de verbeelding spreken. Iedereen denkt dat ‘ie daar best goed in is, denk ik. Dus daarom zou het misschien leuk zijn om nog wat meer erbij te pakken, zoals bijvoorbeeld die lijdende zinnen….
Geniaal! Super goede docent ben je!
Ik wou dat ik het zelf bedacht had…
Goede actie! Ik steunt u van harte.
kom maar op met die suggestie, tot nu snap ik het, als het hiermee met mij goed komt dan is me dat wel wat waard…..
Echt heel erg bedankt, heb vanaf mijn 13e geen school gedaan en mis dus deze basis. Deze site helpt mij echt enorm !
Uitzonderingsregel op ‘ik word’:
Het is ‘ik word timmerman’.
Dan is ‘ik’ onderwerp, dáár hoort het werkwoord bij. Geen ’t’ achter word.
Het is volgens mij ‘ik wordt in de gaten gehouden door iemand’.
‘Iemand’ is onderwerp, waar het werkwoord bij hoort.
‘Iemand’ geeft in de tegenwoordige tijd een ’t’.
Hier kan je ‘ik’ ook heel vaak vervangen door ‘mij’ (lijdend voorwerp).
Mij neemt nooit iemand mee.
Dit lijkt correct, maar is het niet.
In de zin ‘Ik word in de gaten gehouden’ is ‘ik’ het onderwerp van de zin en niet ‘iemand’. Word is hier dus niet met dt.
In de zin ‘Mij neemt nooit iemand mee’ is ‘mij’ het lijdend voorwerp en is ‘iemand’ inderdaad het onderwerp.
Je kunt in de eerste zin ‘ik’ niet vervangen door ‘mij’; ‘Mij word in de gaten gehouden’ is geen correct Nederlands. Ik kan me geen voorbeeld voorstellen waarin je ‘ik’ kunt vervangen door ‘mij’ zonder krom Nederlands te krijgen.
Kortom: deze uitzondering is niet juist.
In dit artikel bedoel ik alle keren waarbij de werkwoordsvorm ‘word’ bij het onderwerp ‘ik’ hoort. In die zin heeft de schrijver gelijk; ‘ik word’ is met dt in een zin als ‘Als hij net zo groot als ik wordt.’ Dan hoort ‘wordt’ immers bij ‘hij’.
Groet, Wanda
Hoi Wanda
Wat goed zeg! simpele uitleg.
Heb je nog meer van die hints?
gtrs, Thijs
hoi Thijs, hier staan ze allemaal op een rijtje: http://wandadijkstra.nl/taalles/
hoe zeg ik ik mag zeggen dat ik oma wordt
Hoi Marian, dat is zonder t. Dus ‘ik mag zeggen dat ik oma word’. Het persoonlijk voornaamwoord ‘ik’ krijgt nooit een t.
Succes! En… Gefeliciteerd dus?
Wanda
Beste Wanda,
Samen met mijn twee studenten MBO Administratie niveau 2 hebben we je filmpje bekeken.
Ik ben docent Nederlands en geef bijles.
Wat vonden we ervan?
– leuk idee om het via een fimpje uit te leggen
– het spreken was te snel
– het geluid was soms onduidelijk
– in plaats van het hele verhaal, liever concrete voorbeelden
zoals: fietsen ik fiets
Misschien een tip en voor de rest: mooi initiatief.
Groetjes Tilly, Nawal en Siran.
Super leuk geschreven en heel helpend.